Fundacja IMJT Fundacja IMJT
wersja językowa: Fundacja IMJT Fundacja IMJT 
Strona główna  »  Artykuły   »  Drogi wolności: Współczesne wizje wolności

Drogi wolności: Współczesne wizje wolności

I panel: Współczesne wizje wolności (czwartek, 21 kwietnia)
„Współczesne wizje wolności” – taki tytuł nosił czwartkowy pierwszy panel dyskusyjny. Rzeczywiście, prelegenci – prof. M. Drwięga, prof. T. Sławek, prof. K. Tarnowski, dr A. Workowski – zaproponowali możliwe ujęcia, wizje wolności, rezygnując jednak z prób definicji. Wolność także dzisiaj, po przepracowaniu stanowisk krańcowo deterministycznych oraz rewolucyjnych, przyznających człowiekowi absolutną suwerenność jawi się jako zagadnienie wysoce problematyczne, trudne do uchwycenia, podatne na aporie. Z tą świadomością uczestnicy dyskusji podjęli próby rozjaśnienia tego pojęcia poprzez ujęcie go w obrębie różnych paradygmatów. Wolność została więc zaprezentowana między innymi w ujęciu dialogicznym, jako współbycie. Realizuje się ona w świecie, który od początku jest światem wspólnym, dzielonym. Owa intersubiektywność umożliwia ujęcie indywidualistyczne. Wolność więc – warunek autokreacji, odpowiedzialnego prowadzenia swego życia, ekspresji – można rozumieć także jako bycie sobą.  Jest tym, co charakteryzuje jednostkę. Mimo iż wolność indywidualizuje jest ona także tym, co stanowi istotę „tego, co ludzkie”, dlatego też w swoich próbach charakterystyki współczesnych wizji wolności dyskutanci pochylili się nad związkiem wolności z rozumieniem humanizmu. Czy w wizjach transhumanistów, orędowników posthumanistycznych stanowisk jest miejsce na wolność? Czy człowiek będąc człowiekiem jest tożsamy z wolnością czy też ją posiada i - w związku z tym –może się jej pozbyć? 
Próbie oświetlenia wolności z różnych perspektyw (dialogicznej, indywidualistycznej, estetyki egzystencji, posthumanistycznej, etc.) towarzyszyły próby jej wartościowania, gdyż wolność nie stanowi tylko i wyłącznie problemu definicyjnego. Otwiera ona możliwość etyki, z drugiej jednak strony umożliwia pojawienie się zła. Wolność, która – idąc za przywołanym w dyskusji rozróżnieniem Isaiaha Berlina – może się realizować w aspekcie pozytywnym oraz negatywnym niebezpiecznie bliska jest autodestrukcji. Mieści w sobie nie tylko kreacyjność, lecz także negację o charakterze absolutnym. Afirmowanie wolności może więc prowadzić do samozniszczenia (co uświadamia między innymi Dostojewski uwidaczniając w postaci Kiriłłowa  ciemną stronę wolności). Czy wobec tego lęk przed wolnością jest uzasadniony?  Czy też może do wolności trzeba dorastać, a więc wymaga ona określonej paidei, wychowania?
Wyszczególnione podczas dyskusji problemy mają charakter otwarty. Wydaje się jednak, iż w czasach rozwoju neuronauk, w których problem determinizmu ponownie dochodzi do głosu, refleksja nad wolnością, akcentowanie jej wagi przy równoczesnym zachowaniu świadomości jej niebezpieczeństw wydaje się szczególnie istotna. Mimo długiej historii myślenie o wolności jest wciąż aktualne, a nawet – co pokazała czwartkowa dyskusja – niezbędne.
 
 



Polecamy również

Praca nad ludzką nadzieją Wojciech Bonowicz
Od Boga filozofów do obecności Boga Jan Andrzej Kłoczowski OP
Europa po góralsku Łukasz Tischner
Solidarność dziś Antoni Szwed
Fundacja IMJT Fundacja IMJT
Dofinansowano ze środków Programu Archiwistyka Społeczna.
Fundacja IMJT
strony internetowe Webstar & PelcIT