Laureaci Nagrody Znaku i Hestii im. ks. J. Tischnera 2019

Po raz 19 wyłoniono laureatów Nagrody Znaku i Hestii im. ks. J. Tischnera. To wyjątkowe wyróżnienie przyznawane jest wybitnym intelektualistom, publicystom i działaczom społecznym. W tym roku nagroda trafiła do rąk o. Ludwika Wiśniewskiego, eseisty Łukasza Garbala oraz do działaczy społecznych Lidii Niedźwiedzkiej-Owsiak i Jerzego Owsiaka.

Od 2001 roku, w ramach konkursu, wyróżniane są osoby, które spełniają trzy pozornie odległe od siebie obszary, czyli myśl filozoficzną, publicystykę komentującą rzeczywistość polityczną i działalność społeczną. Te wybitne osobowości, kontynuują myśl księdza Józefa Tischnera, który potrafił łączyć te odrębne światy.

- Sprawdzałem w wielu miejscach i nigdzie nie znalazłem podobnej nagrody. Są takie, które przyznaje się zarówno za działalność intelektualną, jak społeczną - ale na przemian. Natomiast takiej nagrody, która by doceniała te dziedziny równocześnie, nie ma - poza Nagrodą Znaku i Hestii im. ks. J. Tischnera. W ten sposób powstaje coś jedynego w swoim rodzaju: na scenie jako nagrodzeni mogą się spotkać np. kapelan więzienny, pisarz i filozof - mówi Wojciech Bonowicz, przewodniczący Rady Programowej Dni Tischnerowskich.

Fundatorem Nagrody jest ERGO Hestia i Wydawnictwo Znak. 

- Od niemal 20 już lat nagradzamy tych, którzy swoją działalnością kształtują otaczającą nas rzeczywistość. Jesteśmy przekonani, że trafia ona do osób, które swoimi działaniami poruszają innych do refleksji i działania. To wyróżnienie jest wyrazem naszego uznania dla ich zaangażowania wyrażanego w bardzo różny sposób – podsumowuje wybór kapituły Arkadiusz Bruliński, rzecznik prasowy Grupy ERGO Hestia.

Tegoroczny dobór laureatów po raz kolejny potwierdza tę różnorodność.

- Naszych wyjątkowych laureatów łączy bardzo wiele - wszyscy są ludźmi żywo reagującymi na rzeczywistość, a zwłaszcza na to, co budzi ich niepokój - opowiada Łukasz Tischner, sekretarz Nagrody. - W ich postawie nie ma goryczy, lęku czy zniechęcenia. Przeciwnie, choć bolą ich pewne poglądy i zjawiska, ufają ludzkiej wolności i zarażają pozytywnym myśleniem. Ojciec Ludwik Wiśniewski przestrzega przed religijnością, która Boga ewangelii zastępuje fałszywymi imitacjami. Łukasz Garbal przypomina postać Jana Józefa Lipskiego, by pokazać dzisiaj wzór patriotyzmu, który nie odgradza się od świata i nie wyklucza. Wreszcie Lidia Niedźwiedzka-Owsiak i Jerzy Owsiak niestrudzenie uczą Polaków radości pomagania i radości bycia razem - dodaje Łukasz Tischner.

Laureatów wyłoniło jury w składzie: ks. Adam Boniecki (przewodniczący), abp Grzegorz Ryś, Władysław Stróżewski, Piotr M. Śliwicki, Łukasz Tischner (sekretarz), Karolina Wigura, Henryk Woźniakowski oraz dwóch nowych członków: dr Witold Dudziński i Jacek Karnowski.

- Powiększyło się grono jurorów, bo do kapituły dołączył wspaniały samorządowiec, Prezydent Sopotu - Jacek Karnowski i niezwykły lekarz-humanista, czyli dr Witold Dudziński. Obradom towarzyszyły gorące dyskusje i spory, ale okazało się, że dzięki wsłuchiwaniu się w cudze racje i wzajemnemu zaufaniu dość szybko potrafiliśmy uzgodnić wspólną listę laureatów - opowiada Łukasz Tischner

W kategorii pisarstwa religijnego lub filozoficznego, stanowiącego kontynuację „myślenia według wartości” nagrodę otrzymał o. Ludwik Wiśniewski. Został wyróżniony za książkę „Nigdy nie układaj się ze złem. Pięćdziesiąt lat zmagań o Kościół i Polskę”, w której odważnie upomina się o powrót do wartości ewangelicznych - w myśleniu o Polsce i o świecie. W jego tekstach współczesne chrześcijaństwo uwalnia się od grymasu niechęci do świata i odzyskuje swój źródłowy blask.

W kategorii publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować „nieszczęsny dar wolności”, nagrodę otrzymał Łukasz Garbal. Nagrodzony za książkę „Jan Józef Lipski”, która jest biografią źródłową przynoszącą fresk dwudziestowiecznego polskiego losu. Opowieść o życiu Jana Józefa Lipskiego służy nie tylko przypomnieniu tej legendarnej postaci, lecz także pokazaniu, że współczesna Polska może być inna. Łukasz Garbal proponuje swym czytelnikom lekcję dojrzałego patriotyzmu, który łączy, a nie dzieli.

W kategorii inicjatyw duszpasterskich i społecznych współtworzących „polski kształt dialogu Kościoła i świata”, nagrodzeni zostali Lidia Niedźwiedzka-Owsiak i Jerzy Owsiak. Jury przyznało nagrodę za działalność w ramach Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Fundacja od ponad ćwierćwiecza nieprzerwanie wyposaża tysiące polskich szpitali w sprzęt ratujący życie, ale jej zasługi są także niematerialne. Lidia Niedźwiedzka-Owsiak i Jerzy Owsiak uczą radości pomagania i pokazują, że dobro nie ma pokoleniowych, narodowych, czy światopoglądowych granic.

 

***

SYLWETKI LAUREATÓW

Ojciec Ludwik Wiśniewski OP

Urodził się w 1936 roku w Skierbieszowie koło Zamościa. Jest teologiem, duszpasterzem, publicystą i byłym działaczem opozycji antykomunistycznej. Do zakonu dominikanów wstąpił w 1952 r., w roku 1961 otrzymał święcenia kapłańskie. W latach 1966-1968 studiował na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Najpierw był duszpasterzem akademickim w Gdańsku, potem pełnił tę posługę w Lublinie i we Wrocławiu. W drugiej połowie lat 80. organizował „Tygodnie społeczne”, czyli cykle spotkań propagujące budowanie niezależnych struktur społecznych. Ojciec Wiśniewski napisał głośny list otwarty do Edwarda Gierka, w którym sprzeciwiał się twierdzeniu, że PRL jest państwem świeckim. W marcu 1977 r. podpisał „Apel do społeczeństwa polskiego”, pierwszy dokument Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO). Wtedy też został zaliczony do 60 polskich opozycjonistów w dokumencie „Rozpoznanie antysocjalistycznych wrogich i negatywnych sił w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”. Po transformacji ustrojowej pracował w Krakowie, a potem w parafii św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sankt Petersburgu. Obecnie mieszka w Lublinie.

Ojciec Wiśniewski został odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2015 roku Bronisław Komorowski nagrodził go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. W ostatnich latach głośne stały się jego listy i wypowiedzi publiczne, w których potępia upolitycznienie polskiego Kościoła i działania jego przedstawicieli, które przeczą duchowi Ewangelii. Owocem jego wieloletnich przemyśleń teologicznych i obywatelskich jest książka „Nigdy nie układaj się ze złem. Pięćdziesiąt lat zmagań o Kościół i Polskę” (WAM, 2018).

 

Łukasz Garbal

Urodził się w 1976 roku. Pasję do polonistyki i historii oraz samoorganizacji społecznej zawdzięcza rodzicom i nauczycielom z Prywatnego Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego im. ks. K. Gostyńskiego w Lublinie. Współpracował z lubelskim Ośrodkiem Brama Grodzka – Teatrem „NN” (kwartalnik uczniów i nauczycieli „Scriptores Scholarium”). Absolwent polonistyki KUL. Doktor nauk humanistycznych (2008). Kustosz dyplomowany w Instytucie Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską, oddziale Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.

Edytor. Opracował wybór pism Jana Józefa Lipskiego: „Słowa i myśli. Szkice wybrane” (Warszawa 2009), „Dziennik 1954-1957” (Warszawa 2010), „Pisma polityczne. Wybór” (Warszawa 2011), „Idea Katolickiego Państwa Narodu Polskiego” (Warszawa 2015), oraz korespondencji Jana Józefa Lipskiego z Jerzym Giedroyciem (Listy 1957-1991, Warszawa 2015).

Autor książek: „Ferdydurke. Biografia powieści” (Kraków 2010), „Edytorstwo. Jak wydawać współczesne teksty literackie” (Warszawa 2011), „Prezydent opozycji. Krótka biografia Jana Józefa Lipskiego” (Warszawa 2017), „Jan Józef Lipski. Biografia źródłowa”, t. 1-2 (Warszawa 2018). Współpracownik miesięczników „Nowe Książki” (2007-2017), „Znak” (od 2011).

W czasach licealnych stypendysta Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci, jeden z laureatów nagrody dla młodych naukowców „Zostańcie z nami” tygodnika „Polityka” (2009 r.).

Lokalny aktywista, bliski ruchom miejskim. Mąż i tata.

 

Lidia Niedźwiedzka-Owsiak oraz Jerzy Owsiak

Lidia Niedźwiedzka-Owsiak

Ekonomistka, absolwentka SGPiS, współzałożycielka Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, członek zarządu Fundacji. Usprawnia i koordynuje działania Fundacji i pełni funkcję dyrektora medycznego. Utrzymuje stały kontakt z oddziałami pediatrycznymi, które korzystają z przekazanego im sprzętu medycznego.

Wyróżniona tytułem Kobiety Roku 2017, który przyznaje miesięcznik „Twój STYL”. Jest żoną Jerzego Owsiaka i mamą dwóch córek - Oli i Ewy.

Jerzy Owsiak

Urodził się 6 października 1953 roku w Gdańsku - polski dziennikarz radiowy i telewizyjny, działacz społeczny, laureat wielu nagród i wyróżnień (m.in. tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Medal świętego Jerzego, Nagroda Jerzmanowskich). Pomysłodawca, współzałożyciel i prezes zarządu Fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, z którą realizuje ideę corocznego Finału WOŚP – rekordowej zbiórki publicznej prowadzonej w kraju i na świecie. Twórca Przystanku Woodstock – największego w Polsce i jednego z największych w Europie festiwali muzycznych. Współautor publikacji „Listy do Owsiaka, Orkiestra Klubu Pomocnych Serc, czyli monolog-wodospad Jurka Owsiaka”, „Przystanek Woodstock – historia Najpiękniejszego Festiwalu Świata” oraz autor książki „Róbta co chceta, czyli z sercem jak na dłoni – 20 lat grania”.